Twintig keer betere robotprecisie: een wereldprimeur in oogchirurgie

In de meeste chirurgie-deelgebieden worden tegenwoordig robotassistentiesystemen ingezet, maar in de oogchirurgie bleef deze ontwikkeling op enkele uitzonderingen na lang uit. Een Nederlands bedrijf heeft daar verandering in gebracht. De eerste operatie met het systeem was een succes.

Het nieuwe robotsysteem wordt in de oogchirurgie gebruikt om aandoeningen van het netvlies te behandelen.

Wereldwijd lijden ongeveer 50 tot 70 miljoen mensen aan visuele beperkingen door aandoeningen aan het netvlies. Een adequate behandeling is in veel gevallen nog onmogelijk. Oogoperaties, waarbij vaste handen een belangrijke vereiste zijn, zijn altijd een grote uitdaging voor een chirurg. Operaties zoals die bij een netvliesloslating vereisen uiterste precisie. En als het op precisie aankomt, kunnen menselijke handen niet op tegen robotsystemen.

Tien tot twintig keer betere precisie

Daarom heeft het bedrijf Preceyes, dat is ontstaan als spin-out van de Universiteit Eindhoven, een volledig nieuw robotsysteem voor oogchirurgie ontwikkeld. Het assistentiesysteem, dat speciaal is ontworpen voor de behandeling van netvliesaandoeningen, verbetert de precisie met een factor 10 tot 20 ten opzichte van de menselijke hand. Hierdoor kunnen operaties worden uitgevoerd die momenteel onmogelijk door een gebrek aan precisie zijn. Dit is een enorme winst voor de patiënten, maar ook voor de chirurgen, wier doeltreffendheid en nauwkeurigheid hierdoor beduidend zullen verbeteren.

‘s Werelds eerste oogoperatie met de robot is met succes uitgevoerd in het John Radcliffe-ziekenhuis in Oxford. “Dit is het hoogtepunt van 10 jaar werk. Het gemak waarmee professor MacLaren de operatie kon uitvoeren is een belangrijke stap voorwaarts voor oogoperaties met robotondersteuning en een duidelijk bewijs dat onze technologie de toekomst is,” zegt Marc de Smet, MD Chief Medical Officer bij Preceyes.

Haptische feedback

Het functionele principe is eenvoudig: terwijl de chirurg naast het hoofd van de patiënt zit en door een microscoop kijkt, bedient hij een joystick. Zijn bewegingen worden aan een robotarm (slave) doorgegeven. De robot verkleint de beweging: wanneer de chirurg de joystick een centimeter beweegt, beweegt de punt van de robotarm slechts een millimeter. Ondertussen voert de andere hand indien nodig manuele taken uit.
Het systeem is zo ontworpen dat operaties ook kunnen worden uitgevoerd met alleen bewegingscontrole, met behulp van twee joysticks en twee robotarmen. Behalve een haptische feedbackfunctie waarmee de chirurg zijn handelingen niet alleen kan zien maar ook kan voelen, ondersteunt het robotsysteem ook het snel herbewerken. Dit is een belangrijke factor omdat het de tijd die nodig is voor een operatie verkort. De bewegingen van de robotarmen worden uitgevoerd door uiterst precieze aandrijfsystemen van maxon.