maxon Story
Helpende handen


Het is belangrijk dat er mensen zijn die anderen in een noodsituatie kunnen helpen, maar ook geavanceerde technologie kan een belangrijke rol spelen. Wil je dat reddingsoperaties lukken, moeten mens en machine goed met elkaar samenwerken. We gaan mee op zoek naar vermiste personen met het Zwitserse Alpine Rescue team van het reddingsstation Engelberg.
Helmen, karabiners, hoofdlampen en zorgvuldig opgerolde klimtouwen liggen op de houten planken. Walkietalkies zijn aangesloten op hun opladers. In de zomer liggen de lawine-airbags weggestopt in de hoek van de bijna 40 vierkante meter grote opslagruimte van de Zwitserse Alpine Rescue (ARS). Maar zodra de eerste sneeuw valt, worden de sondes, schoppen, vlaggen en dekens uit de kast gehaald. Hier, in de kelder van het buurtcentrum, slaat de divisie Engelberg van de Zwitserse Alpenclub haar uitrusting op. Dino Ineichen houdt het belangrijkste gereedschap in zijn hand: zijn smartphone. Er klinkt een schrille piep. De 27-jarige kijkt op de app Alpine Rescue Mission Control en reageert onmiddellijk op het alarm. Hij bevestigt de operatie en neemt de rol van teamleider op zich. De leden van het supportteam zijn automatisch geïnformeerd. Dino kan meteen zien wie beschikbaar is. En hij komt snel te weten wie zich bij de operatie aansluit. “Vroeger waren er talloze telefoontjes nodig, maar nu is alles heel snel en perfect geregeld,” vertelt hij. De app geeft iedereen de nodige informatie over de aanstaande operatie: 27 jaar oud, vrouw, bruin haar, gekleed in het zwart. Een vrouw wordt vermist, de laatste statusupdate van WhatsApp was in het bergrestaurant Alpenrösli. Is dit een routinezaak? “Routine bestaat niet. Er is altijd een onzekerheidsfactor,” zegt Ineichen, terwijl hij de gecoördineerde hightech-operatie op gang brengt.
We zijn bij het bergreddingsteam in Engelberg, Zwitserland. Het wordt nu behoorlijk druk in de bergruimte. Tien vrouwen en mannen verdringen zich voor een grote topografische kaart. De Engelberg bestrijkt een groot gebied. Ineichen markeert het primaire zoekgebied met een rode marker. Lokale kennis en ervaring zijn belangrijk bij het bepalen van een strategie. Het wordt snel duidelijk dat er speurhonden en ondersteuning vanuit de lucht in de vorm van een drone moeten komen. De twee hondengeleiders Michael Stutz en René Geisser verdelen de gebieden links en rechts van het wandelpad naar het dal. Rolf Gisler bereidt de inzet van de drone voor. Behalve hun liefde voor de natuur en de bergen delen ze ook hun passie voor hun vrijwilligerswerk. “We helpen graag mensen. Ook al loopt niet iedere operatie goed af,” zegt Ineichen, en iedereen is het met hem eens. “Ik heb me altijd afgevraagd wie bij slecht weer mensen die een ongeluk hebben gehad uit de bergen redt,” herinnert Thomas Hurschler zich. De getrainde timmerman is al 13 jaar een van deze vrijwillige helpers. Het reddingsteam van Engelberg in actie. Bekijk de opnames van de drone hier: https://hvr.ch/reportage.html
De drone-techneut
De operatie verloopt volgens plan. Rolf Gisler rijdt in zijn rode bestelbus over de Wasserfallstrasse richting Niedersurenen. Hij rijdt naar het hoogste punt, parkeert zijn auto en pakt een flatscreen-tv en een aantal koffers uit. Elke stap wordt zorgvuldig uitgevoerd. De expert die verantwoordelijk is voor drones bij Swiss Alpine Rescue heeft zijn eigen bedrijf voor multimediadiensten. Hij beschrijft zichzelf als een technologie- en dronetechneut. Een blik in zijn koffer bevestigt deze beschrijving. Daarin zit professionele apparatuur: drie drones uit de DJI Enterprise-serie. Dit zijn verschillende generaties drones, waarbij elke drone ongeveer een kilo weegt en aan alle eisen kan worden aangepast. De drone heeft een 4K-camera met 30x zoom en verschillende diafragma’s en filters om het contrast te verhogen, afhankelijk van het licht. Hij heeft ook een oplaadbare batterij met geïntegreerde verwarming, wat belangrijk is voor gebruik bij lage temperaturen, en een warmtebeeldcamera die bij de redding van reekalfjes assisteert. In 2022 lukte het om met behulp van drones meer dan 3.000 reekalfjes van een toevallige dood door zware maaidorsers te redden. Ik bepaal wat ik nodig heb voor de operatie”, zegt Gisler. Vandaag heeft hij de crashdummy niet nodig voor contact met rotswanden in smalle kloven of in bomen. En ook de hulpstukken voor lampen, luidsprekers of knipperlichten zijn niet nodig.
Ondertussen voegt zich Hans von Rotz bij het team. De 61-jarige is sinds 2010 hoofd van de Engelberg-eenheid en treedt daarmee in de voetsporen van zijn vader. Anderen helpen zit in zijn bloed. Hij geeft leiding aan een team van 37 mannen en vrouwen, dat 10 tot 20 keer per jaar wordt opgeroepen. Bij ongeveer twee derde van alle noodoproepen gaat het om vermiste personen. In de meeste gevallen telt elke seconde. “We maken vooral gebruik van technische hulpmiddelen, van helikopters tot gsm-lokalisators en van drones tot lawinebakens,” zegt von Rotz, en voegt eraan toe: “Maar we hebben ook nog steeds onze ogen en oren nodig.” De toename van het aantal operaties in de afgelopen jaren is vooral te wijten aan veranderingen in de recreatiegewoonten sinds het begin van de coronapandemie. Steeds meer mensen voelen zich aangetrokken tot de bergen. Maar veel mensen bezitten niet de vereiste fysieke conditie, uitrusting en bergervaring die voor de door hen gekozen routes nodig is. Niet voor niets heeft het Alpine Rescue-team vorig jaar voor het eerst de grens van duizend acties overschreden, met 1.071 operaties. “Mensen kijken naar een YouTube-video en springen dan halsoverkop in de auto en willen de berg Titlis op,” legt Rotz uit, “maar we zijn er niet om te oordelen, wij zijn er om ze te redden.”
De reddingschef kijkt over Gislers schouder mee. Voordat hij de drone start, stopt hij om na te denken. “Ik bekijk verschillende kaarten op de tablet om te zien waar ik op moet letten, waar touwen gespannen zijn, waar er no-flyzones zijn,” vertelt hij. Dino Ineichen meldt zich via de radio: “De honden zijn onderweg.” Gisler drukt op de push-to-talkknop en geeft groen licht: “Ik ben er ook klaar voor.” Hij plaatst de drone op een kist en start de propellers met de afstandsbediening die hij om zijn nek draagt. In enkele seconden is het zoemende vliegtuig in de lucht. Diep geconcentreerd volgt hij de beelden op het grote scherm. Bij hem staat Marco Sicher van de Business Unit Aerospace bij maxon. Hij begeleidt samen met klanten ontwikkelingsprojecten en is gefascineerd door het praktische gebruik van de technologie. “Als je van dichtbij ziet wat een toepassing in werkelijkheid kan, dan wordt je pas het onbenutte potentieel duidelijk dat in het commerciële gebruik van drones schuilt,” zegt Sicher. Ineichen kondigt plotseling via de radio aan: “We hebben haar gevonden! Het waren de honden.” Gisler stuurt de drone in de richting van de Aa-kloof, laat hem iets dieper dalen in de richting van de bergstroom, en heeft succes. “Oké, ik zie haar ook,” zegt Gisler, terwijl hij naar de monitor wijst en de camera op de plek onder de rots richt. “Ze zwaait, ze lijkt in orde. Maar het lijkt erop dat ze haar been heeft verwond.” De honden waren dit keer sneller. Maar terwijl ze als beloning al een stuk Cervelat (de nationale worst van Zwitserland) eten, gaat Gislers werk met de drone verder. Met visuele ondersteuning vanuit de lucht kan hij het reddingsteam vanaf een diepte van ongeveer 100 meter belangrijke tips geven voor de op handen zijnde reddingsactie met een lier en obstakels en probleemgebieden identificeren. “Ik zie dingen die niemand anders nu kan zien,” zegt hij.
Technologische prestaties zijn cruciaal
Mensen en machines vullen elkaar perfect aan. De digitalisering gaat razendsnel. Bij reddingsoperaties zijn autonome robots voor bijzonder gevaarlijke situaties, sensoren, satellieten, mobiele communicatiesystemen en digitale netwerken onmisbaar geworden. “Kwaliteit en precisie maken het verschil,” zegt Marco Sicher. “Hoe vroeger we tijdens de ontwikkelingsfase met potentiële klanten om de tafel gaan zitten, hoe meer expertise we kunnen inbrengen. Het wordt steeds belangrijker dat in zo’n complex systeem de componenten met elkaar kunnen communiceren en feedback aan de operator kunnen geven.”
“Wat doen jullie als het regent?” vraagt Sicher. “We hadden een situatie waarbij water in de elektronica lekte. De drone viel als een baksteen uit de lucht op de grond. Je hebt een speciale drone nodig voor gebruik in de regen,” legt Gisler uit. Sicher knikt. Door zijn werk bij maxon begrijpt hij het belang van uitgebreide tests die de bescherming tegen water ten goede komen; tests waarbij gecontroleerd wordt of vaste deeltjes kunnen binnendringen en waarbij naar andere omgevingsinvloeden wordt gekeken. Dit alles om de veiligheid van het apparaat te kunnen garanderen. De batterijprestaties kunnen in een noodgeval levens redden. Gislers drone kan een half uur in de lucht blijven. Langer zou nog beter zijn. Lichter ook.
Ondertussen is het team klaar voor de laatste stap. De lier wordt op de berging voorbereid met een driepuntsanker in de rots. Peter Zumbühl pakt de EHBO-rugzak. Het beademingsapparaat, de zuurstof, defibrillator en andere benodigdheden voor medische noodhulp wegen samen 15 kilo. Zumbühl en Adi Bauer dalen ongeveer 100 meter met de reddingsbrancard af. Op de plaats van het ongeval spalkt Zumbühl het rechterbeen van de gewonde vrouw voordat ze veilig op de brancard wordt getild en vastgebonden. Er is nog wat handmatig hijswerk (katrolblok) nodig, maar dan is de redding succesvol beëindigd, en dat in iets minder dan 30 minuten. Het is mooi om te zien dat een lichte, krachtige elektromotor als aandrijving voor de lier fungeerde en bij de reddingsactie kon helpen. “Jullie namen de tijd vandaag,” grapt Daniela Abächerli. Dan staat ze op en geeft haar redders een high five. Iedereen lacht. De redding van vandaag is eigenlijk gewoon een oefening. Abächerli vond het leuk om de rol van de vermiste vrouw te spelen. Nu kan ze naar huis. En het bergreddingsteam kan ook naar huis – tenminste tot het volgende smartphone-alarm van Alpine Rescue Mission Control.
Q&A
Ready, zoek!
Een van de belangrijkste reddingswerkers in de bergen is iemand met vier poten. Ondanks alle geavanceerde technische ondersteuning bij het zoeken en lokaliseren van vermiste personen, vindt bijna geen enkele operatie zonder een hondengeleider plaats. Michael Stutz werkt al enkele jaren met het team van het reddingsstation SAC Engelberg als hondenspecialist. Bij hem is natuurlijk zijn vijf jaar oude labrador, Fox.
Michael, wanneer weet je of een hond geschikt is voor dit soort werk?
Labradors zijn erg vriendelijk. Ze houden van mensen. Dit wordt tijdens de eerste zes maanden van de training duidelijk. Dan zie je of de hond geïnteresseerd is in het werk en het ook leuk vindt.
Hoe zoekt de hond eigenlijk naar personen?
In tegenstelling tot politiehonden hebben onze speurhonden geen spoor nodig. Fox heeft alleen de menselijke geur (huiddeeltjes) van de vermiste persoon nodig. Daardoor kan hij in korte tijd een groot gebied afzoeken.
Hoe geeft Fox aan dat hij iemand gevonden heeft?
Fox draagt een klein stukje touw aan zijn halsband, een zogenaamde ‘bringsel’. Zodra ik “Zoek!” roep, gaat hij er vandoor, soms wel 500 meter. Als hij terugkomt met de bringsel in zijn bek, weet ik dat hij iets gevonden heeft. Hij leidt me dan naar de plek. In de winter – als er lawines zijn – hebben we de bringsel niet nodig, want dan krabt hij aan de sneeuw.
Welkom in Drone Valley
Zwitserland is ’s werelds vooraanstaande locatie voor de ontwikkeling van belangrijke technologieën en commerciële toepassingen voor drones. De Zwitserse federale instituten voor technologie in Lausanne (EPFL) en Zürich (ETH Zürich) en de universiteit van Zürich behoren tot de beste technologische universiteiten ter wereld en zijn toonaangevend op het gebied van vliegende robots en onbemande systemen. Dit heeft ertoe geleid dat het gebied tussen de twee universiteiten de bijnaam ‘Drone Valley’ heeft gekregen. In de afgelopen jaren zijn hier meer dan 80 start-ups gevestigd, die tezamen 2.500 banen hebben gecreëerd.
Nieuwste nummer
Lees het nieuwste nummer van driven magazine van maxon met spannende verhalen, verrassende feiten en interessante technische artikelen over alle aspecten van de aandrijftechnologie.
Lees driven op onze website: maxongroup.com/driven